عباس زارعی مهرورز

زندگی انسان همواره با مصرف عجین بوده است. مصرف روزانه غذا، انسانهای اولیه را برای ادامه حیات وادار به شکار و گرد آوری غذا و رفته رفته بسمت تولید و کشاورزی پیش رانده است . بنابراین می توان گفت ؛ مصرف، انگیزه و نیروی محرکه انسانها برای کار و تلاش و پویایی بوده است . همین عامل حرکت و تلاش که منجر به تولید نیز شد، این فکر را به ذهن انسان متبادر نمود که مصرف بیشتر ، تولید بیشتر را به همراه خواهد داشت. در قرون وسطی ، مفهوم مصرف به طور قابل ملاحظه ای با آنچه امروز از آن فهم می شود، متفاوت بود. برای اکثریت جمعیت زمین، مصرف مبتنی بر رفع نیاز و بقای روزمره بود. . اما در قرن هجدهم ، با شروع مراحل اولیه صنعتی شدن، سرمایه داری مصرفی نیز شکل گرفت. . با رشد صنعتی شدن در طول قرن نوزدهم، ثروت بیشتری بین مردم و اقشارجامعه توزیع شد؛ به طوری که سرمایه داری صنعتی کم کم اقتصاد اجتماعی اروپای غربی و آمریکای شمالی را تحت نفوذ خود در آورد. فراوانی و رونق، الگوهای مصرف را تغییر داد و نقش اساسی تری را در زندگی مردم ایفا کرد. در گذر زمان و با افزایش اهمیت مصرف ماهیت مصرف با گذشته متفاوت شد بطوری که رفته رفته و در عصر حاضر اشکال مختلفی برای مصرف را شاهد هستیم. و به تبع از منظر دانشمندان علوم مختلف اهمیت بسزایی داشته است. تا آن جا که تولید نیز متناسب با مصرف، طراحی ، برنامه ریزی و اجراء می گردد که این امر در جامعه ما نیز مصداق دارد. در این بین در علوم جامعه شناسی و اقتصاد و ادبیات رسانه ای، اهمیت و اشکال مختلف مصرف مورد توجه قرار گرفته است. مطاعلات و اصطلاحات بسیار در این زمینه شاهد این مدعاست. از اشکال مختلف حوزه مصرف در جامعه شناسی میتوان به مصرف گرایی، مصرف متظاهرانه، مصرف انبوه اشاره نمود.مصرف از منظر جامعه شناختی سیر تحولی داشته و فرایندی می باشد، بنابراین مصرف: «فرآیند استفاده از کالاها ، خدمات و تولیدات» تعریف می گردد. از سویی در روزگار جدید در جامعه با مساله ای بنام پرمصرفی روبرو هستیم که اصطلاحی است که در ادبیات اقتصادی و رسانه ای به کار می رود.در یک کلام پرمصرفی در چارچوب جامعه شناختی بنابرتعریف ما ؛«پرمصرفی:فرآیند استفاده گسترده و بی قاعده و خارج از استاندارد های پذیرفته شده ازکالاها ، خدمات و تولیدات » است. در این مطالعه با توجه به پرمصرفی در شهر همدان ما بر آنیم که با رویکرد کیفی و

در این پژوهش مسئله بازگشت به خویشتن از دیدگاه علی شریعتی یکی از متفکررا برگرا ایررا و ن را اسالم از لحاظ نامعه شناختی بررسی می شود، او معتقد است که نامعه ی مسلما امروز-معاصر- در قبال فرهنگ و تمد غربی دچار یک نوع از خودبیگانگی یا خودباختگی است کره مسرا ا اقتدرادی، فرهنگری و سیاسی او را تحت تاثیر عمیق خود قرار داده است،ضمن اینکه مف وم الیناسیو یا ازخودبیگرانگی را از نررر شریعتی و دیگر فیلسوفا و نامعه شناسانی همچو : هگا،مارکس و اعضای مکتب فرانکفورت بررسری مری کنیم، شریعتی برای ارا ه ی راه حلی برای این مسئله به یک تحلیا نامعه شناختی می پردازد، او می گوید برای بازسازی چ ره ی زایا شده ی انسانی نامعه ی خویش یا هما بازسرازی هویرت، بایرد بره خویشرتن حقیقی خویش که مذهب-اسالم- آ را ساخته است بازگردیم، بنابراین به نقش اصرلی روشرنفکرا نوامر اسالمی در انجام این امر انتماعی تاکید می کند، در این پژوهش از روش توصیفی-تحلیلری اسرتفاده شرده است، روش گردآوری اطالعات کتابخانه ای می باشد و روش تجگیه و تحلیرا اطالعرات بره صرورت تحلیرا محتوا است، بگرگترین نتیجه ای که از اندیشه های شریعتی در رابطه با این موضوع، و در این پژوهش گرفته می شود این است که شریعتی به دنبال بازسازی انسا و یا انسانی نو در تاریخ است که تمدنی نو را بر پایره ی شناخت انسا از خویشتن بنیا خواهد ساخت، بنابراین به یک نوع خود آگاهی انسانی اشاره مری کنرد که مدرنیته را که دورا ندید است را باید در این نقطه ی عطف تاریخ تحلیا کرد، چررا کره دورا ندیرد بدو انسا ندید بی معنا است.

چکیده: پژوهش حاضر به بررسی جامعه شناختی مفهوم قانون از دیدگاه میرزا ملکم خان ناظم الدوله می پردازد. اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻗﺎﻧﻮنﮔﺮاﻳﻲ ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ زمینه های ﺗﺠﺪدﺧﻮاﻫﻲ در اﻳﺮان ﻋﺼﺮ ﻗﺎﺟﺎر ﺑﻮده اﺳﺖ. در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻧﻘﺶ روﺷﻨﻔﻜﺮان ﻋﺼﺮ ﻗﺎﺟﺎر در اﻳﻦ مساله ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ. اﻳﻦ ﮔﺮوه ﺑﺎ اشاعه اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻗﺎﻧﻮنﺧﻮاﻫﻲ زمینه ﺗﺤﻮﻻت ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را در ﻋﺼﺮ ﻗﺎﺟﺎر ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدﻧﺪ. در ﻣﻴﺎن اﻳﻦ روﺷﻨﻔﻜﺮان ﻣﻴﺮزا ملکم خان ناظم الدوله ﺟﺎﻳﮕﺎه وﻳﮋه ای دارد. ﻣﯿﺮزا ﻣﻠﮑﻢ، از ﺟﻤﻠﻪ اﻓﺮادی اﺳﺖ ﮐﻪ آﺛﺎرش در روح و ذﻫﻦ ﻣﺮدم ﻋﺼﺮ ﻗﺎﺟﺎرﯾﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار ﺑﻮد و ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎی او در ﻣﻮرد مفهوم ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺎزﺗﺎب ﮔﺴﺘﺮده ای داﺷﺖ. ملکمﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺪﻧﯿﺖ و اﻧﺘﻈﺎم اﻣﻮر ﻣﻐﺮب زﻣﯿﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد، اﺳﺘﻘﺮار ﻗﺎﻧﻮن را ﺗﻨﻬﺎ راهﺣﻞ ﻧﺠﺎت اﯾﺮان و رﻫﺎﯾﯽ از ﻣﺸﮑﻼت ﻣﯽدانست و با اشاره به اﻫﻤﻴﺖ مساله ﻗﺎﻧﻮن، ترقی ﺟﺎﻣﻌﻪ را در ﮔﺴﺘﺮش اﻳﻦ مساله می دید. ملکم در رﺳﺎﻟﻪﻫﺎی دﻓﺘﺮ ﺗﻨﻈﯿﻤﺎت، دﻓﺘﺮ ﻗﺎﻧﻮن و بخصوص روزنامه قانون، ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع قانون ﭘﺮداﺧﺘﻪ و در ﻫﺮﮐﺪام از این آثار ﺑﻪ ﻧﺤﻮی درﺻﺪد ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم و ﺗﺤﻘﻖ آن در اﯾﺮان ﻋﺼﺮ ﻗﺎﺟﺎر اﺳﺖ. ملکم قانون را در مضمونی اجتماعی بر مبنای مسئولیت مشترک افراد جامعه تعریف می کند و هدف آن را حفظ حقوق عامه می داند. یعنی قانون نهایتاً پدیده ای است اجتماعی و بنیاد آن اصول عدالت است که از خداوند و حکمت و عقل سرچشمه می-گیرد. ملکم همچنین گام بلندی را در ایجاد مبانی حکومت قانون در ایران برداشت و ﺑﺮﺍﻱ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎﺭ ﺳﺨﻦ ﺍﺯ ﺗﺮﻭﻳﺞ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﻣﻲﺯﻧﺪ ﻭ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺭﺍ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩﻱ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ میﺧﻮﺍﻧﺪﻛﻪ ﺷﺎﻩ ﻭﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺴﺆﻝ ﻣﻲﺷﻤﺎﺭﺩ و بحث استقرار قانون را با طرح اصلاح حکومت ایران مطرح می کند و اصول و روش هایی در زمینه حکومت، مقام سلطنت، وضع و اجرای قانون، مجلس شورای ملی و راهکارهای سیاسی و اقتصادی ارائه می دهد و در کل همه این اصول را در قالب قانون قابل اجرا می دانست. ملکم در ﻋﻴﻦ اینکه ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺪﻳﺪ ﻏﺮﺑﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺒﻨﺎی اصلی ﺗﻔﻜﺮ قانونﺧﻮاهی اش ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ، ﺑﻪ ﻣﺒﺎﻧﻲ داﺧﻠﻲ آن، ﻳﻌﻨﻲ ﻛﺘﺎب شرع و دین اسلام ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺟﻪ دارد و ﻣﺒﺎﻧﻲ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻗﺎﻧﻮنﺧﻮاﻫﻲاش را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺒﺎﻧﻲ داﺧﻠﻲ ارائه میﻛﻨﺪ یعنی به اقتضای اعتقادات دینی مردم ایران که مسلمان بودند، و بخاطر اینکه مخالفان بهانه ای برای ضد اسلامی و غربی جلوه دادن اندیشه او نداشته باشند، این قوانین را مغایر با اسلام ندانسته،

در این پایان نامه به مطالعه کیفی اعتیاد به مواد مخدر در روستای چنار سفلی(شهرستان اسدآباد) پردخته شده است و روش ان نظریه مبنایی یا زمینه ای بوده است. اعتیاد به مواد مخدر به مثابه یک مسئله اجتماعی پدیده ای است که جوامع روستایی را در ابعاد مختلف به چالش رو به رو می سازد. یکی از نتیجه های حاصل از این پژوهش نشان می دهد که اعتیاد به مواد مخدر در این روستا به عنوان امری عادی و بهنجار تلقی شده که این نگرش تحت تاثیر ساختار طایفه ای و تنش آور این روستا قرار دارد.

این پایان نامه در پی مقایسه جامعه شناختی نقش روشنفکران در انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی می باشد

در این تحقیق پس از طرح بیان مساله، که در آن به توضیح و دلایل چگونگی پیدایش اتحادیه های کارگری در ایران و با تشریح تحولات اجتماعی که با انقلاب مشروطه و آغاز نوسازی در ایران شتاب بیشتری به خود گرفت، به دنبال نقش اتحادیه های کارگری در رابطه با چنین تحولاتی و تاثیر این تحولات بر وضعیت کارگران بودیم. در این بخش با آوردن پیشینه های مرتبط با تحقیق به ارتباط درونی و بیرونی تحقیقات انجام گرفته شده در این خصوص و شباهت ها و تفاوت های تحقیقات انجام گرفته شده با تحقیق حاضر پرداخته شده است. همچنین به تشریح نظریه های موجود در زمینه ی جنبش های اجتماعی پرداخته شده است. در واقع، هدف از انتخاب جنبش های اجتماعی، به خصوص جنبش کارگری به عنوان مبنای نظری، در نظر گرفتن اتحادیه های کارگری به مثابه جزیی از جنبش های اجتماعی بود. پرسش آغازین و در واقع انگیزه اصلی انجام پژوهش این بوده که اتحادیه های کارگری به مثابه بخشی از جنبش کارگری ایران در تحولات اجتماعی ایران چه نقشی داشته اند؟ تحقیق از نظر هدف، بنیادی و به لحاظ ماهیت و روش توصیفی تبیینی است. در این پژوهش از روش اسنادی استفاده شده است و اطلاعات مورد نیاز از طریق فیش برداری از کتاب ها و اسناد گردآوری شده است. به بیان دیگر، در این تحقیق از شواهد نوشتاری که عبارت است از مجموعه گوناگونی از منابع که اطلاعاتی را به شکل نوشته در اختیار محقق قرار می دهد و شامل اسناد، منابع اصلی مانند کتاب و متون تحقیقی می باشد، استفاده شده است. واحد تحلیل در این تحقیق اتحادیه های کارگری است که از داده های تحقیق مانند داده های موجود در کتب، اسناد و روزنامه ها به دست می آید و با توجه به رابطه بین اسناد و سوالات و با تحلیل محتوای آن ها، برای تحلیل اتحادیه های کارگری استفاده می شود. در بخش تحلیل یافته ها به پیدایش جنبش کارگری ایران و نقش آن در تحولات اجتماعی ایران به عنوان پیش زمینه تبیین تاریخی جنبش کارگری پرداخته شده است. هدف از آوردن چنین پیش درآمدی در این تحقیق، به دست دادن شناخت مبنایی تاریخی از تشکیل اتحادیه های کارگری و نقش آنها در تحولات اجتماعی دوره قبل از محدوده تحقیق و ادامه تاثیرگذاری چنین نقشی در دوره مورد تحقیق می باشد. همچنین در این بخش با تبیین تحولات اجتماعی سال های 1342 تا 1356، جایگاه و نقش جنبش کارگری در قالب احزاب، اتحادیه ها، اعتصاب های کارگری و

ایران به رغم پیشرفت های گذشته خود، به مثابه یکی از بزرگترین تمدن ها و با توجه به منابع عظیم انسانی و طبیعی اش، در دوره ( 1357-1300 ه.ش)، قادر نبوده است خود را به طور کامل از مسائل مختلفی همچون بی سوادی، بیماری ها و فقر اقتصادی برهاند. بحث آن است که وقوع توسعه اقتصادی وسیاسی و به تبع آن اجتماعی و فرهنگی، در ایران نباید پدیده ای غیرممکن تصور شود. به ویژه امکانات بالقوه فکری و استعدادی که بعضاً خود را به نحو تحسین برانگیزی در حوزه های مختلف علوم در طول تاریخ نشان داده است، مد نظر قرار گیرد، ایران از توانایی های لازم رشد و توسعه اقتصادی برخوردار بوده است. لذا شاید مهم ترین سوال هایی که باید بدان پرداخت این باشد که چرا ایران قادر به توسعه اقتصادی و سیاسی نگردیده است؟ نقش آموزش و پرورش در این باره چه بوده است؟ آیا آموزش و پرورش در ایفای عملکرد و نقش خود کاستی هایی داشته است؟ به عبارت دیگر، مساله ای که باید بدان پرداخت این است که ایران به رغم وجود امکانات منابع طبیعی و انسانی بالقوه، نتوانسته به توسعه دست یابد. بخشی از دلائل به آموزش و پرورش و نحوه عمل آن مربوط می شود. لذا در این پژوهش کوششی برای تبیین و توضیح این مطلب به عمل آمده است که چرا آموزش و پرورش در دوره مورد نظر نتوانسته است، به سهم خود، به تحقق توسعه یاری برساند؟ هدف این پژوهش بررسی و تحلیل تاریخی روابط موجود میان آموزش و پرورش و توسعه اقتصادی و سیاسی و همچنین تحلیل برخی جنبه های نظام آموزشی ایران است که به نحوی مانع توسعه اقتصادی و سیاسی در ایران بوده اند. از آنجا که آموزش و پرورش یکی از مهم ترین موسسه ها و نهادهای اجتماعی است که منابع انسانی از طریق آن ایجاد و توسعه می یابند، لذا هدف آن است که به بررسی هدف ها و مقاصد و ارزش های اساسی حاکم بر موسسه های آموزشی ایران در مدت زمان مطالعه پرداخته و کوشش می شود عواملی را که در تاسیس و توسعه نظام اقتصادی و سیاسی معقول و پیشرفته در این کشور مشکل آفرین بوده اند و احتمالاً هنوز هم می توانند باشند، مشخص نماید. روش این پژوهش با توجه به ماهیت آن، تاریخی/تحلیلی است. بررسی حاضر با اسناد یا مدارک مکتوب شامل برنامه ها و سیاست گذاری های آموزش و پرورش، خاطرات شخصی و زندگی نامه ها و کتاب ها و آثار نویسندگان مرتبط با موضوع، اسناد موسسات و یادداشت های حقوقی ثبت شده و گزارش کمسیون ها